Η επιλογή του μικρότερου κακού

Είναι στη φύση του ανθρώπου να προσπαθεί να αποφύγει οτιδήποτε τον βλάπτει. Είναι επίσης λογικό ανάμεσα σε δύο κακά, που τον απειλούν να προτιμά εκείνο, που τον βλάπτει λιγότερο. Η λογική της επιλογής του μικρότερου κακού έχει ρίζες τόσο βαθιές, όσο και ο άνθρωπος. Τους τελευταίους όμως αιώνες η φυσική αυτή επιλογή αποτελεί μορφή εκβιασμού του λαού

Η ιστορία του Μικρότερου κακού

Κατά την εξάπλωση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στα Βαλκάνια η έχθρα ανάμεσα στους Ορθόδοξους και Καθολικούς Χριστιανούς ήταν τόσο μεγάλη που οι ορθόδοξοι υποτάσσονταν στους Οθωμανούς μέσα από το δίλημμα “Κάλλιο τους Μουσουλμάνους παρά τους Καθολικούς”. Τότε οι Μουσουλμάνοι επέτρεπαν στους υποδουλωμένους λαούς να διατηρούν τη θρησκεία τους μέσα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Ανάλογα έδρασε το ίδιο δίλημμα το 16ο αιώνα στους Ολλανδούς προτεστάντες: ” Καλύτερα Τούρκος παρά Παπιστής” (δηλαδή καθολικός).

Το μικρότερο κακό στις ΗΠΑ και στην ΕΕ

Από το 19ο αιώνα και μετά η επιλογή του μικρότερου κακού είναι μια από τις πιο δυναμικές, τεχνικές χειραγώγησης του λαού. Δεν υπάρχει καπιταλιστική χώρα στην οποία να μην εφαρμόζεται για μικρά και μεγάλα θέματα. Στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ από την εποχή του Ψυχρού πολέμου (δόγμα Κερκπάτρικ) μέχρι σήμερα έχουμε την εφαρμογή μιας πολιτικής συνεχών ανατροπών των αστικών δημοκρατικών κυβερνήσεων και εγκαθίδρυση δικτατορικών καθεστώτων σαν μικρότερο κακό σε σχέση με το μεγαλύτερο, όπως ονομάστηκε “ο κομμουνιστικός κίνδυνος”. Οι ΗΠΑ μέχρι σήμερα επιβάλουν και συντηρούν δικτατορικά καθεστώτα με αυτή τη δικαιολογία.

Τη δεκαετία του '70 οι ΗΠΑ υποστηρίζουν την άνοδο στην εξουσία του Σαντάμ Χουσεΐν, φοβούμενοι την αύξηση της επιρροής του Κ.Κ. Ιράκ (καλύτερα στην εξουσία ο Σαντάμ Χουσεΐν, παρά οι κομμουνιστές), τη δεκαετία του '90 τον ενθαρρύνουν να επιτεθεί στο Κουβέιτ και στη συνέχεια με πρόσχημα την υπεράσπιση των ΗΠΑ από την απειλή της διεθνούς τρομοκρατίας ξεκινούν τον πόλεμο του Ιράκ, τον συλλαμβάνουν και τον στέλνουν στην αγχόνη (ένας τοπικός πόλεμος για την υπεράσπιση των κερδών των μονοπωλίων είναι προτιμότερος από την Ειρήνη που δεν δίνει διέξοδο στην υπερσυσσώρευση κεφαλαίου).

Το ίδιο σκηνικό στήνεται συνεχώς τις τελευταίες δεκαετίες στις εκλογές των ΗΠΑ . Ο Αμερικανός ψηφοφόρος σε κάθε εκλογική αναμέτρηση καλείται να ψηφίσει το μικρότερο κακό, επιλέγοντας τον Κάρτερ αντί του Ρέιγκαν, τον Μπους αντί του Γκορ, μέχρι πρόσφατα τον Ομπάμα αντί του Ρόμνεϋ κ.ο.κ. Ένας από τους δύο υποψήφιους εμφανίζεται σαν αντιδραστικός και ο δεύτερος παρά τις αδυναμίες του σαν καλύτερη λύση.

Στις Ευρωπαϊκές χώρες στήνεται επίσης το ίδιο σκηνικό. Για παράδειγμα υποτασσόμενος στη λογική του μικρότερου κακού ο Γαλλικός λαός στις εκλογές του 2002 ψηφίζει Ζακ Σιράκ, προκειμένου να μην εκλεγεί ο ακροδεξιός Ζαν Μαρί Λεπέν. Δεν ήταν ούτε η πρώτη ούτε η τελευταία φορά που ο γαλλικός λαός μπαίνει στο ίδιο δίλημμα, ενώ το ίδιο συμβαίνει στη Βρετανία (Θάτσερ, Μπλερ) και τους άλλες χώρες.

Το Μικρότερο κακό στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα λειτουργούν μόνιμα τα διλήμματα “δημοκρατία ή κομμουνιστικός ολοκληρωτισμός” και “δεξιά ή αντιδεξιά”, με το λαό να πρέπει να επιλέξει ανάμεσα στο μικρότερο κακό δηλαδή ανάμεσα σε ένα κόμμα που δεν εμπιστεύεται και σε ένα άλλο, που φοβάται. Μεταπολεμικά η θεωρία του μικρότερου κακού εκφράστηκε με διαφορετικούς τρόπους πιέζοντας συνεχώς το τμήμα του λαού, που υπέφερε περισσότερο από τις αντιλαϊκές επιλογές. Πότε για να λήξει το μετεμφυλιακό καθεστώς, πότε για να φύγει η επάρατος δεξιά, πότε για να μην επιστρέψει η δεξιά. Η θεωρία της χαμένης ψήφου είναι μια μορφή του ίδιου εκβιασμού. Οι ψηφοφόροι καλούνται να μη ψηφίσουν το κόμμα  προτίμησής τους αν δεν είναι “κόμμα εξουσίας” αλλά να ψηφίσουν ένα από τα δύο κόμματα, που διεκδικούν την εξουσία. Με αυτό τον τρόπο πριμοδοτούν το δικομματισμό ή το διπολισμό, δηλαδή την αέναη χειραγώγηση του λαού από την αστική τάξη.

Μετά την καπιταλιστική κρίση που ξέσπασε το 2008 στη χώρα μας, ο τεχνικός αυτός εκβιασμός μπήκε σε συνεχή χρήση και πήρε μεγάλες διαστάσεις. Ολόκληρος ο κυβερνητικός και κρατικός μηχανισμός, όλοι οι οικονομικοί και προπαγανδιστικοί μηχανισμοί στην Ελλάδα και στο εξωτερικό χρησιμοποιούν σαν κύριο μοχλό πίεσης τη θεωρία του μικρότερου κακού, ζητώντας ολοένα και μεγαλύτερες θυσίες από τον ελληνικό λαό. Τα διλήμματα οδηγούν καθημερινά στην εξαθλίωση εκατομμύρια θύματα από τα λαϊκά στρώματα.

“Καλύτερα να δουλεύεις χωρίς ωράριο, να υποτάσσεσαι στις παράνομες απαιτήσεις του αφεντικού, να μη συνδικαλίζεσαι, να μπαίνεις στο εργοδοτικό συνδικάτο παρά να είσαι ο επόμενος που θα απολυθεί”. “Καλύτερα ανασφάλιστος, ή καλύτερα εργαζόμενος με 500 ευρώ και χωρίς δικαιώματα ή καλύτερα ωρομίσθιος ή καλύτερα συμβασιούχος, παρά άνεργος”. “Καλύτερα μειώσεις μισθών, συντάξεων, κατάργηση της κοινωνικής πρόνοιας, της δωρεάν παιδείας, όλων των δικαιωμάτων αλλά μέσα στην Ευρωζώνη, παρά επιστροφή στη Δραχμή, που κατά την αστική προπαγάνδα σημαίνει χάος”. Ο εκβιασμός με τη μορφή του μικρότερου κακού δεν έχει τέλος.

Η αντιμετώπιση του μικρότερου κακού

Από τη στιγμή που η επιδίωξη του μικρότερου κακού είναι μια φυσιολογική επιλογή κάθε ανθρώπου, μπαίνει το ζήτημα αν είναι εφικτό και με ποιο τρόπο μπορούν να αντιμετωπισθούν οι συνέπειές του. Πως είναι δυνατόν να διαχωριστεί η φυσική επιλογή από τον ωμό πολιτικό και εργοδοτικό εκβιασμό. Αρκεί να αξιοποιήσουν την πείρα τους. Να παίρνουν υπόψη τους ότι κάθε φορά που διάλεγαν το μικρότερο κακό, αυτό τους οδηγούσε σε μεγαλύτερο κακό. Να καταλάβουν ότι όσοι βάζουν πλάτες στην εργοδοσία και στην πολιτική που τους εξαθλιώνει είναι ταξικοί αντίπαλοί τους, είναι συντηρητές του κοινωνικού συστήματος που γεννά τον εκβιασμό. Οι φυσικοί αυτουργοί συνεχώς αλλάζουν, αλλά ο εκβιασμός συνεχίζεται.

Πρέπει να πολεμούν ενάντια στο καπιταλιστικό σύστημα που χρησιμοποιεί τον εκβιασμό για να κάνει πιο φτηνή την εργατική δύναμη, πιο μεγάλη την εκμετάλλευση των εργαζομένων. Χωρίς αγώνα ενάντια στην ίδια εκμετάλλευση οι εργαζόμενοι θα προσπαθούν να καταστρέψουν ένα από τα όπλα του ψυχολογικού πολέμου και όχι τον δημιουργό του, την ίδια τη μήτρα που τον γεννά.

Οι εργαζόμενοι πρέπει να καταλάβουν πως τα κόμματα που προπαγανδίζουν, αποδέχονται και εφαρμόζουν την επιλογή του μικρότερου κακού δεν διαφέρουν από τον υπόκοσμο της νύχτας, που πρώτα εξασκεί τρομοκρατία και στη συνέχεια πουλάει προστασία.